Door vergaande digitalisering in Vlaanderen worden toeslagen voor kinderen daar automatisch toegekend. Door deze werkwijze is er meer tijd voor persoonlijk contact met ouders. Er zijn bovendien ‘200 Huizen van het Kind’ waar ouders zonder afspraak kunnen binnenlopen voor al hun vragen.
De automatische toekenning voorkomt dat ouders zelf toeslagen moeten aanvragen. Daardoor ontvangen nu ook ouders die dat moeilijk vinden of niet weten dat ze zo’n aanvraag kunnen indienen, de toeslagen uit het zogenaamde ‘Groeipakket’.
Door de automatische toekenning is het aantal gezinnen dat in aanmerking komt voor een extra sociale toeslag verdubbeld. Er zijn in Vlaanderen honderdduizend extra kinderen die toeslagen krijgen. Inmiddels is men zover dat ook lokale toeslagen via het systeem kunnen worden verwerkt.
Kinderbijslag stond in Vlaanderen lang op zichzelf. Een staatshervorming van 2011 wierp de kans op om het systeem van kindregelingen integraler te gaan inrichten en een systeem van automatisering rondom deze regelingen op te tuigen. Vlaanderen introduceerde in die tijd het ‘Groeipakket’.
Het Groeipakket bestaat uit een startbedrag bij de geboorte van het kind, een maandelijkse kinderbijslag, een extra schoolbonus bij de start van het schooljaar, een zorgtoeslag voor de ondersteuning van kinderen met een handicap, pleegkinderen en weeskinderen, een sociale toeslag voor kinderen uit een gezin met minder inkomen en een participatietoeslag, bestaande uit de kinderopvangtoeslag, de kleutertoeslag en de schooltoeslag.
Door de automatische toekenning van het Groeipakket is er meer tijd voor persoonlijk contact met ouders die door wijzigingen in hun persoonlijke situatie vragen hebben. Er zijn ‘200 Huizen van het Kind’ waar ouders kunnen binnenlopen zonder afspraak voor al hun vragen: van kinderopvang, gezondheidszorg, opvoedingsondersteuning, vrijetijdsaanbod of andere vragen die betrekking hebben op je kinderen.
In 76 Huizen van het Kind is ook aanvullende ondersteuning aanwezig vanuit het Agentschap Uitbetaling Groeipakket. Het betreft gemeenten waar daarvoor extra aandacht nodig is (kwetsbare regio’s). In de overige Huizen van het Kind fungeren medewerkers van het agentschap in de backoffice om lokale onthaalmedewerkers te ondersteunen.
Denk daarbij aan het verstrekken van informatie, het beantwoorden van administratieve vragen of het helpen met het invullen van formulieren. De huizen van het kind zijn ook buiten gangbare kantooruren geopend.
Met de automatische toekenning van toeslagen en een telefoonservice waarin bijna alle telefoontjes binnen tien seconden worden opgenomen, wordt 99.5% van de doelgroep bediend. Van de resterende 0,5% wordt het merendeel van de inwoners persoonlijk te woord gestaan in de Huizen voor het kind.
Vergeleken met Nederland is er geen sprake van onderbenutting van toeslagen. Van belang is om te vermelden dat in Vlaanderen de kinderopvang voor een groot deel direct wordt gefinancierd en dat daardoor de bedragen lager zijn. Daarbij wordt ook niet teruggevorderd, tenzij in uitzonderlijke situaties waar echt sprake is van fraude. Mensen die de taal niet goed machtig zijn of waarvan de persoonlijke omstandigheden veranderden en tegen vragen aan lopen, krijgen de persoonlijke tijd en aandacht die nodig is in de Huizen van het Kind.
Hierboven een fragment uit een webinar dat adviesbureau Haagse Beek organiseerde voor de Special ‘Inspiratie uit het buitenland’ van de Staat van de Uitvoering. Leo van Loo, gedelegeerd bestuurder (leidinggevend ambtenaar) van het Agentschap Uitbetaling Groeipakket, vertelt over de automatische toekenning het Groeipakket aan gezinnen. In het verleden was hij projectleider van het team dat de overgang van het oude Belgische kinderbijslagstelsel naar het nieuwe Vlaamse Groeipakket mocht begeleiden. Kristien de Waele, teamverantwoordelijke Klantrelaties en Regiowerking, vertelt over de Huizen van het Kind en de inrichting daarvan.
De Nederlandse Shanna de Freitas is eigenaresse van Hart voor mens en organisatie. Ze ondersteunt ouders die in de problemen zijn gekomen door de toeslagenaffaire en werkt in een sociaal wijkteam waar ze haar eigen ervaring inzet in de ondersteuning van haar klanten. Bekijk hier het volledige webinar.
Op 2 en 9 maart 2021 organiseerde de Vereniging voor OverheidsManagement (VOM) een webinar en online debat over het toeslagenstelsel, in samenwerking met het Ministerie van BZK en Haagse Beek organisatieadvies. Ook hier deelde Leo van Loo namens het Vlaamse agentschap Uitbetaling Groeipakket de gang van zaken in Vlaanderen. Bekijk hier het webinar en de uitzending van het Reuring!Café terug. En lees hier meer achtergronden over het Vlaamse systeem.
Ben je werkzaam als adviseur of bestuurder binnen beleid of uitvoering? En wil je meer weten of denk je graag mee over (onderwerpen uit) de Staat van de Uitvoering? Volg onze activiteiten en praat mee op LinkedIn!
