In Ierland houden de inspectie en het onderwijsveld elkaar voor lange tijd vast

Ierse vijftienjarigen scoren hoger op wiskunde, natuurwetenschappen en lezen dan leeftijdsgenoten in de meeste andere landen. Daarbij valt op dat de laagst scorende kinderen relatief hoog scoren. Ook in de tweede en zesde klas van de basisschool zijn de scores voor lezen en wiskunde significant hoger dan bij leeftijdsgenoten in andere landen.

Programma voor kansengelijkheid

Een belangrijke reden voor de goede resultaten is het inrichten van het Delivering Equality In Schools (DEIS) programma. Het doel van dit programma is om onderwijs in te zetten om de kansengelijkheid tussen kinderen te vergroten. Scholen die opereren in sociaaleconomisch achterblijvende gebieden worden van extra voorzieningen en financiële steun voorzien.

Het DEIS-programma maakt het mogelijk om te investeren in ontwikkeling van docenten en om extra capaciteit vrij te maken om kinderen meer aandacht te geven die moeite hebben met bijvoorbeeld lezen en schrijven. Ook wordt er geïnvesteerd in de relatie met ouders en met de omgeving vanuit het uitgangspunt dat kinderen niet alleen op school leren.

Het programma loopt sinds 2005 en kent relatief weinig aanpassingen. Scholen hebben een grote mate van autonomie en er is vrijheid van onderwijs. Scholen verschillen in hun aanpak waardoor onderling grote verschillen kunnen ontstaan.

Aanpassingen in beleid worden alleen in nauwe samenspraak, vanuit het onderwijsveld in gang gezet. ‘Evidence-based’ werken speelt hierin een belangrijke rol. Veelal is de minister van onderwijs zelf docent geweest. En pas bij breed draagvlak en wanneer iedereen voldoende meegenomen en gehoord is kunnen er beleidsaanpassingen plaatsvinden.

Rol Inspectie

Daarbij heeft de Inspectie in Ierland niet alleen een inspecterende rol. De inspecteurs sluiten in het verlengde van het beleid van het ministerie van Onderwijs aan bij scholen om dit beleid goed uit te leggen, te adviseren over de uitvoering ervan en om gezamenlijk te bekijken hoe het beleid in praktijk uitpakt.

Het advies van een inspecteur op scholen is zwaarwegend, omdat het de kans biedt voor een leraar en school om verder te ontwikkelen en prestaties van leerlingen te verbeteren, maar komt op een zeer gelijkwaardige wijze tot stand. Ierse onderwijsinspecteurs zijn in het verleden zelf docent geweest en kennen het vak. Zij herkennen wat nodig is om prestaties te verbeteren of te ontwikkelen.

Leerpunten voor Nederland

Nederland kan leren van het langetermijncommitment en de samenhang in de werkwijze die zekerheid geeft aan alle betrokkenen. Doelstellingen worden geconcretiseerd, evidence-based in gang gezet en zorgvuldig geëvalueerd. Waarbij veranderingen van onderop, uit het onderwijsveld tot stand komen en er de durf is om naar verschillen tussen scholen te kijken en te investeren waar dat nodig is.

Webinar

Voor de Special ‘Inspiratie uit het buitenland’ van de Staat van de Uitvoering organiseerde Haagse Beek organisatieadvies diverse webinars. Een daarvan gaat over deze Ierse casus. Carmel O’Doherty werkt bij de Ierse Onderwijsinspectie en vertelt erover. Ze is nauw betrokken bij de evaluatie van scholen die vallen onder het DEIS-programma, een programma dat kansengelijkheid op scholen moet verhogen.

Ook Matthijs van den Berg komt aan het woord. Hij is Directeur Kennis bij de Nederlandse Inspectie van het Onderwijs. Zijn directie is gericht op onderzoek in het onderwijsstelsel en draagt met het aanleveren van data en wetenschappelijke onderbouwing bij aan het toezicht van de inspectie. Bekijk hier het webinar.